Hayvan  aptal, zeki veya akıllı olmaz. O, içgüdüsü ile yaşar. İnsan, akıllı veya aptal olabilir. Mürşit, mürit de olabilir. Talebe olursa, öğretmen de olabilir. Hayvanda böyle bir alternatif yoktur ama canlıdır, yaşar ve ölür.  Hayvan öleceğini bilmez, yalnız insan öleceğini bilir.

İnsana hayvandan öte, cüz-i irade verilmiştir. Bu yüzden ona, mükafat ve mücazat verilmiştir. Yerde hayvana, gökte meleğe, bu verilmemiştir. Onlara kaygı da, mesuliyet de verilmemiştir. Bu yüzden, mesuliyetsiz insana, hayvan denmiştir.

Görünüşte varım ama asılda kimim, henüz bilmiyorum. Böyle bir zaman içreyim. Bir heyecan, bir ümit, adeta bir rüya içreyim. Karşıma çıkan iki şıktan birini ben seçerim. Dolayısı ile kaderimi ben çizerim. Muhtelif faktörler, alternatifler de vardır; sen eskiden de aptaldın, buraya geldin aptal olmadın derim. Ben size aptal dediğim zaman, bilgisiz demiyorum. Bilakis, akli nakli toplama bilgilerle yüklüsün diyorum. Akademik sertifikayla, ünvanla, ben aptal değilim diye ispata çalışma diyorum.

Müritler; yüce efendi, yüce bilgin, mürşit derler. Bilgin kişiyi, bilge kişi görüp karıştırırlar, tam teslim olamazlar, bu durumda ne onlar mürit, ne de o mürşittir. Allah rast getire!

İnsan, cahildir. Bilgi sahibi olan yine cahildir. Her ikisi de bilinçsizdir. Bilge kamil kişi; yüksek idrak, yüksek hale vardığı zaman, bedenden sonra yeniden doğmuştur. Mutu kable ente mutu, sırrı da budur.

Yaratılışındaki yüksek hasletle; beş duygun hassas, rakik hale geldiğinde; kimyasal yapının sürecinde yaradılışın nedeni, maksadı, hasıl olmaya başlamıştır. İnsan, bu durumda beşer durumundan akıl, idrak, vicdan haline geçmiş, ademiyet zümresine girmiştir. Zaman değerlidir, bilinmelidir!.

Ahed, tek olan ruh tek yüz olan dünyayı paylaşır. Bu kesrette vahdet, vahdette kesrettir. “Kesret aleminde biz her şeyi çift çift yarattık”. Dünyada özgürlük; nefsine değil, Allah’a kul olmaktır! Kul Huvallahu Ahed!

Hayatın görünmeyen öteki yüzüne, ahiret denir. Allah’a inanan, ahirete inanır. Ahiret, dünyanın ruhudur. Ahirete hazır ol! Ahiret sonsuzluğu temsil eder. Asıl cennet ahirettedir.

Dünya yalan değil, fanidir. Dünyaya gelen her mahluk fanidir, Allah bakidir. Allah lütufkârdır. Rahman ve Rahimdir. Allah, beşer zümresine, ruhundan üfleyerek ademler yaratmıştır. Gafletle yatanlardan değil, uyanık olan faal insanlardan eyle ya Rabbi!

Haddini ve kadrini bilen, ‘Kadir’ i bilir. Mahluk, Allah adına hareket eder. Allah yarattığını bırakmaz tutar.

Allah Alimi mutlaktır. İlmi O’ndan öğren!

Unut, bildiklerin, cümle yetiştir ilmini cehle.

Var ondan oku, anla ilmi Mevla’ dan!