Allah, Özünde Rahman, fiilinde Rahimdir.

Allah’ın Rahmeniyetinin tecellisi, bütün varlığa Rahmaniyetidir. Allah’ın Rahim tecellisi, fiiliyatında tecelli eder. O, bize imanı sevdirdi, gibi.

Öğretmende, önce merhamet olmalıdır. Önce merhamet verilmeli, sonra da ilim verilmelidir. Merhamet, ilimden evvel gelir. Rauf, şefkatli, merhametli demektir. İyi insan, merhametli olandır. İyilik, Allah’ın merhametinden gelir. Allah’ın rahmeti, her şeyi kuşatmıştır.

Bana sığınana merhamet ederim, şükredin!

Gafur, sonsuz bağışlayandır. Mağfiret, dileyenedir. Af bir şey içindir, mağfiret her şey için aftır. İstiğfar etmek, yanlıştan vazgeçmek, af dilemektir. Allah, bağışlanmayı dileyeni bağışlar. Allah, kudretini keyfi kullanmaz.

Her şeye kadir olan Allah, insan kuluna kudretinden cüz-i miktarda vermiştir. Bundan dolayı da mükâfat ve mücazat vermiştir. İnsan, gözden çıkartılacak bir varlık değildir. Ona, şefkat ve itina ile bakılmalıdır. Bir Âdem, bin âlemdir! Bir âdemi kurtarmak, bir âlemi kurtarmaktır.

Beden kuyusundan aklını çıkar ki, sultan olasın! Yüreğinde taşıdığın senin sevgilindir. Yatıp durma! Allah dert verdiyse, dermanı da var. Dertler, güç verir. Her zorluğun yanında, bir kolaylık vardır. Başına bir şey gelirse, dikkatli ol! . Başına gelen dert, seni gafletten uyandırır.

Allah, Rahman ve Rahimdir. Allahın Rahmeti, zalimlere de vardır, en büyük nasiptar olan, suç işleyendir. O’nun Rahmeti, asıl o kulu içindir. Onun için insan, suç işleme suretindedir. Allah hükümdardır ama Rahman ve Rahimdir.

Rahim, bilinçli varlıkların, talebi ile tecelli eder. Rahman, bilinçli, bilinçsiz varlıkların hepsinedir.

Rahmanın faaliyeti, Rahimdir. Merhametin fiili de Rahimdir. Merhamet, O’nun yarattığı tüm varlığa, zatının icabıdır. Özünde Rahman, fiilinde Rahimdir. Yani, Rahman özünün tecellisidir, Rahim, fiilinin tecellisidir. Allah’ın Rahmaniyeti, âlemleri kucaklamıştır, böylece cennet de cehennem de Rahmetindendir.

Hastalıkta, insan Allah’a daha çok yaklaşır. Sıhhatli olduğu zaman, kendine güvenir ve Allah’ı unutur. Kaza, bela da öyledir. Bunda da Allah’ın Celal ve ikramı vardır. Rahmanın yaratışında bir eksiklik yoktur. Allah rahmet etsin demek, O’nun Rahman ve Rahim olduğunu hatırlatmak içindir.

Tefekkür, tekellüf yani zorluk yüklenir ve tembelliğin adına kader deriz. Zül Celali vel ikramın celalinden sıkıntı gelir, ardından da ikramı gelir. Zül celali vel ikramında, celal ve cemal vardır. Celalde Rahman ve Rahim vardır.

Akıl sonradan verilen bilgilerle çalışır. Vicdan, evvelce verilmiştir; Rahmaniyetin tecellisidir. Güneş; kurda da, kuzuya da ışık verir.

Allah’ın Rahmetindendir ki, yavaş ölürüz. Birden ölenler de şehittirler. Hesap gününün varlığı, Allah’ın Rahmetinin tahakkuk günüdür.

Ruh, diriden üflendiği için diridir. Allah’tan emin olmak, mahlûktan emin olmaya götürür.

Allah halk ettiğine, Rahmeti farz kılmıştır. Şer yoktur, imtihan için öyle görünür. Varlığın özünde, şer yoktur. Bizim onu anlayamayışımızdan, yerinde göremeyişimizdendir. Allah bize, şah damarımızdan yakındır. Ama bunu unuturuz. Varlık, Rahmanın nefesidir. Bu nefes lütuftur. Lütufta şer yoktur.

Merhamet, Rahmettendir. Merhametli olan, Allah’ın Rahman ve Rahim olduğunu görür. Allah, seni terbiye eder, usta olursun. Terbiye olmak için, bu dünya okuluna geldin, yaratıldın.

Merhamet terbiye eder. Terbiye eden Rab, Rahmandır. O, göklerin ve yerlerin Rabbidir. Yer gök, Allah’ın terbiyecisidir. O, benim de Rabbimdir. Beni terbiye eden odur.

Rahmanın kulu olduğunu unutma, sabret sonunu gör! Allah, işini bilir. Seni terbiye eder. Her varlık terbiyelidir.

‘Allah beni yaratırken, bana sormadı’ diyorsun! ‘Bana’ diyorsun, o zaman sen vardın demek! ‘Bana sormadı’ demek, o zaman sen vardın ve sana sorulmadı demektir. Bu ne biçim bir çelişkidir? Varlığın, mülkün sahibini, Yaratanını unutacak, onun yerine kendini koyacaksın Ha!

İnsanı yaratan, onu yegâne terbiye eden, Rab olan Allah’tır.